Η υπόθεση των ιδιωτικών ή μη κρατικών μη κερδοσκοπικών Πανεπιστημίων δεν είναι μια σημερινή υπόθεση, είναι συζήτηση που γίνεται αρκετά χρόνια. Η αναθεώρηση του «Άρθρου 16» του συντάγματος ήταν θέση και παλαιότερων κυβερνήσεων, που όμως δεν προχώρησαν ύστερα από τις μεγάλες αντιδράσεις της κοινωνίας. Σήμερα βέβαια επιχειρείται να ξεπεραστεί ο συνταγματικός σκόπελος μέσα από την νομοθετική πρωτοβουλία της κυβέρνησης για το «Ελεύθερο Πανεπιστήμιο» και να δοθεί η δυνατότητα λειτουργίας μη κρατικών και μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων παραρτημάτων ξένων Πανεπιστημίων στην χώρα μας.
Ο ελληνικός ακαδημαϊκός χώρος σήμερα δομείται στο σύνολο του από Δημόσια Πανεπιστήμια σε όλη την επικράτεια, τα οποία αν και αυτοδιοίκητα σύμφωνα με το σύνταγμα της χώρας σε μεγάλο βαθμό είναι εξαρτημένα από το ελληνικό κράτος, άρα θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν και ως «κρατικά» Πανεπιστήμια. Και αυτό γιατί το Υπουργείο Παιδείας μπορεί να νομοθετεί και να αλλάζει το πλαίσιο της λειτουργίας τους, να αποφασίζει για τον αριθμό των φοιτητών τους, την έγκριση των προϋπολογισμών κλπ. Τα ελληνικά Πανεπιστήμια όμως μέσα στις αντιξοότητες της ελληνικής οικονομίας και την γραφειοκρατία, στέκουν «όρθια» παράγοντας έρευνα αιχμής σε συνεργασία με ερευνητές από όλο τον κόσμο, αναπτύσσουν νέες υποδομές και εκπαιδεύουν χιλιάδες φοιτητές που ως απόφοιτοι προπτυχιακών ή μεταπτυχιακών προγραμμάτων μπορούν και πετυχαίνουν στην Ελλάδα ή το εξωτερικό. Σίγουρα υπάρχουν στρεβλώσεις στον χώρο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, καθώς για πολλά χρόνια η ίδρυση νέων Τμημάτων «σε κάθε πόλη και χωρίο» δεν πληρούσε πάντα μόνο ακαδημαϊκά κριτήρια, αλλά και κριτήρια περιφερειακής ανάπτυξης της χώρας. Βέβαια ακόμα και σε αυτές τις περιπτώσεις πολλά από τα Τμήματα κατάφεραν να αναπτυχθούν και σε ακαδημαϊκό επίπεδο. Το Δημόσιο Πανεπιστήμιο στην χώρα μας είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την ιστορία της χώρας και βέβαια τους αγώνες για την Δημοκρατία και την Αλλαγή. Διαμορφώθηκε έτσι μια λανθασμένη αντίληψη ότι τίποτα δεν πρέπει να αλλάξει, μια αντίληψη που απαγόρευε την συζήτηση για το πως το Δημόσιο Πανεπιστήμιο θα συμβαδίσει με τις σύγχρονες προκλήσεις. Η ατζέντα πάντα μετατοπίζονταν σε ζητήματα που επικοινωνιακά βόλευαν τους κυβερνώντες (ακαδημαϊκές ελευθερίες & αιώνιοι φοιτητές), αλλά όχι την ακαδημαϊκή κοινότητα.
Σήμερα λοιπόν πρέπει να μιλήσουμε με «ανοικτά» τα μυαλά μας, αφού αναγνωρίσουμε το τεράστιο εθνικό κεφάλαιο του Δημόσιου ακαδημαϊκού οικοσυστήματος. Τα δημόσια Πανεπιστήμια με το υψηλής ποιότητας εκπαιδευτικό και ερευνητικό προσωπικό, με τα πανεπιστημιακά ερευνητικά ινστιτούτα και τις ευρύτερες συνεργασίες τους μπορούν να γίνουν διεθνώς ανταγωνιστικά. Προϋπόθεση είναι η Ελληνική πολιτεία να τα στηρίξει ουσιαστικά με χρηματοδότηση και νομοθετικά εργαλεία, ώστε να απελευθερωθούν από τα δεσμά της γραφειοκρατίας. Ενδεικτικά θα μπορούσαν να διαμορφώσουν ξενόγλωσσα προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών για πολίτες άλλων χωρών και να προσελκύσουν υψηλού κύρους ερευνητές από όλο των κόσμο. Να αναπτύξουν σύγχρονους ερευνητικούς τομείς συνδέοντας την έρευνα με το παραγωγικό μοντέλο της χώρας. Να γίνουν σημείο αναφοράς για την αναβάθμιση της εκπαίδευσης στην χώρα μας.
Η ίδρυση μη κρατικών ή ιδιωτικών συμφερόντων Πανεπιστημίων μπορεί για τους κυβερνητικούς κύκλους να είναι ζήτημα ιδεολογικής νίκης, απέναντι στην παγκόσμια μοναδικότητα της χώρας μας, αλλά ως κοινωνία οφείλουμε να δούμε πέρα από αυτό και να αναλογιστούμε αν η ίδρυση ενός τέτοιου Πανεπιστημίου θα ικανοποιήσει κάποια ανάγκη της κοινωνίας. Άραγε ποιες είναι οι ανάγκες που τα 23 Δημόσια Πανεπιστήμια δεν μπορούν σήμερα να ικανοποιήσουν; Είναι αναγκαίο να κατανοήσουμε ότι το Πανεπιστήμιο δεν αποτελεί έναν φορέα έκδοσης «πτυχίων», αλλά έναν χώρο που συναντιόνται η εκπαίδευση με την έρευνα, έναν χώρο που διαμορφώνονται πολίτες με ακαδημαϊκή σκέψη και ξεπηδούν νέες ιδέες, σχολές επιστημονικής σκέψης και συντελούνται «τεχνολογικές επαναστάσεις».
Κλείνοντας ας αναζητήσουμε κάποιες απαντήσεις στα ακόλουθα ερωτήματα. Είναι γεγονός ότι στην χώρα μας έχουμε μεγάλη εκροή φοιτητών σε χώρες του εξωτερικού, αλλά αυτό θα λυθεί αν ιδρυθεί μια μη κρατική Ιατρική Σχολή ή μια μη κρατική Νομική Σχολή σε κάποια μεγάλη Πόλη; Έχουμε αξιολογήσει το ερευνητικό έργο και το ακαδημαϊκό επίπεδο αντίστοιχων μη κρατικών δομών σε κάποια χώρα με τα δικά μας χαρακτηριστικά; Τα κριτήρια εισαγωγής θα είναι ίδια με το Δημόσιο Πανεπιστήμιο; Μπορεί η καταβολή διδάκτρων να είναι πάνω από την προσπάθεια του υποψηφίου φοιτητή για την εισαγωγή μέσα από ένα αδιάβλητο σύστημα εξετάσεων; Θα μπορέσουν να αναπτύξουν ερευνητικές υποδομές ή απλά τα κολλέγια θα γίνουν σε μια νύχτα Πανεπιστήμια;
Το Δημόσιο Πανεπιστήμιο μπορεί να προσφέρει στην ελληνική οικονομία και πρωτίστως στην Ελληνική κοινωνία, όπως κάνει όλα αυτά τα χρόνια. Οφείλουμε όλοι να το υπερασπιστούμε και οι κυβερνώντες να του παράσχουν την «Ελευθερία» να λειτουργήσει. Η συζήτηση θα έπρεπε να είναι πάνω σε αυτό και όχι στο πως θα διαμορφώσουμε μια τριτοβάθμια εκπαίδευση δύο ταχυτήτων στην ανάγκη μας να «πουλήσουμε» πτυχία όπως το κάνουν και άλλες χώρες. Η Παιδεία σε μια κοινωνία ίσων ευκαιριών οφείλει να είναι δημόσια και ποιοτική, δίνοντας δυνατότητες σε κάθε παιδί.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου