26/4/2009
«Η πλατεία ήταν γεμάτη με το νόημα που 'χει κάτι απ' τις φωτιές», τραγουδούσε στη δεκαετία του '70 ο Δ. Σαββόπουλος, εποχή που η Αθήνα παλλόταν από διαδηλώσεις και πολιτικές αντιπαραθέσεις.
Η σύλληψη του πρώτου προέδρου της ΕΦΕΕ Γ. Τζαννετάκου στη διαμαρτυρία για τη δολοφονία του Γρ. Λαμπράκη (Μάιος του 1963). «Η συγκέντρωση της ΕΦΕΕ» δεν επελέγη καθόλου τυχαία ως τίτλος του τραγουδιού. Το πανελλαδικό σωματείο των φοιτητών το 1975 είχε δύναμη μεγαλύτερη ακόμη και από πολλά κόμματα και αίγλη που επηρέαζε χώρους και πέραν των πανεπιστημίων, σχεδόν το σύνολο της κοινωνίας.
Σήμερα η ΕΦΕΕ είναι ουσιαστικά διαλυμένη. Και οι αιτίες ίσως βρίσκονται στην τελευταία φάση της ιστορίας της. Μια ιστορία που ξεκινάει πριν από τη δικτατορία και την οποία πιθανώς αγνοούν όσοι φοιτητές θα ψηφίσουν, σε λίγες μέρες, στις εκλογές των πανεπιστημίων.
* Μετά τις εκλογές βίας και νοθείας το 1961, το φοιτητικό κίνημα δειλά δειλά βάζει τα πρώτα αιτήματα: συσσίτιο, εισιτήριο, κατάργηση διδάκτρων, δωρεάν συγγράμματα, κατοχύρωση του πανεπιστημιακού ασύλου.
* Στον αντίποδα της, αλήστου μνήμης για τις ακρότητές της, δεξιάς ΕΚΟΦ, συσπειρώνονται φοιτητές από την ΟΝΕΚ (Οργάνωση Νέων της Ενωσης Κέντρου), τη ΝΕΔΑ (Νεολαία ΕΔΑ) και την ΠΕΝ (Προοδευτική Ενωση Νέων), που πρόσκειται στο Κόμμα Προοδευτικών του Μαρκεζίνη και «στεγάζει» πολλούς αριστερούς, εκείνη την περίοδο.
* «Μια διαμαρτυρία αδιόριστων θεολόγων στα Προπύλαια με παπάδες επικεφαλής, που εδάρησαν αγρίως από την αστυνομία, λειτούργησε ως θρυαλλίδα, ως έναυσμα για την υπεράσπιση των ατομικών ελευθεριών», επισημαίνει σήμερα ο δημοσιογράφος Γ. Τζαννετάκος.
Συνάντηση φοιτητών στη Θεσσαλονίκη το 1962 **Περί τα τέλη Απριλίου του 1963 συγκαλείται το 4ο πανσπουδαστικό συνέδριο, στο οποίο πλειοψηφούν οι κεντρώοι και αριστεροί φοιτητές. Συμμετέχουν εκπρόσωποι από τις σχολές της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, εκτός από την Πάντειο, τη Γεωπονική και την Οδοντιατρική της Αθήνας, που ελέγχονται από την ΕΚΟΦ.
* Οι συνθήκες είναι ώριμες και οι συσχετισμοί επιτρέπουν τη σύσταση της ΕΦΕΕ, κατά το πρότυπο του γαλλικού φοιτητικού κινήματος.
«Το καταστατικό είχε εκπονήσει ο Στέλιος Ράμφος, που παρακολουθούσε τα γαλλικά πράγματα και του αναγνωρίζαμε την πρωτοκαθεδρία», θυμάται ο Κ. Βεργόπουλος. «Επρόκειτο για μεταφορά της διακήρυξης της Γκρενόμπλ, που θεωρούσε τους φοιτητές διανοούμενους-εργάτες, κομμάτι που ασφαλώς μπήκε αυτούσιο», όπως συμπληρώνει ο (κεντρώος τότε) Γ. Τζαννετάκος, που εξελέγη πρώτος πρόεδρος της ΕΦΕΕ.
**Την περίοδο 1964-1965 κυριαρχεί η αριστερά με πρόεδρο τον ιστορικό Γιάννη Γιαννουλόπουλο και από το 1965 έως τον Απρίλιο του 1967, οπότε οι συνταγματάρχες διαλύουν την ΕΦΕΕ, οι κεντρώες δυνάμεις με προέδρους τον Περικλή Πάγκαλο, τον Κώστα Βαρδάκη και τον Δημήτρη Μπέσα. Μέλη και των τεσσάρων διοικήσεων της προδικτατορικής ΕΦΕΕ συλλαμβάνονται σε απαγορευμένες διαδηλώσεις για τη δολοφονία Λαμπράκη, το Βιετνάμ και την Αποστασία, δικάζονται και προφυλακίζονται.
Διαμαρτυρία αδιόριστων θεολόγων στις αρχές της δεκαετίας του '60 που αποτέλεσε και τη θρυαλλίδα για την έκρηξη του φοιτητικού κινήματος **Στη μεταπολίτευση, η ΕΦΕΕ ανασυγκροτείται. Πρόκειται για περίοδο έντονης πολιτικοποίησης, με το φοιτητικό κίνημα να παλεύει για αποχουντοποίηση και δημοκρατία στα ΑΕΙ.
**Μέχρι το 1980 χρημάτισαν πρόεδροί της ο Γιώργος Σταματάκης από την ΠΣΚ και οι Στέφανος Τζουμάκας και Χρήστος Παπουτσής από την ΠΑΣΠ, ενώ μέλη των Κεντρικών Συμβουλίων της γίνονται αργότερα υπουργοί, βουλευτές, ευρωβουλευτές και προβεβλημένοι δημοσιογράφοι, δικηγόροι, γιατροί.
* «Η ΕΦΕΕ ήταν το μόνο μαζικό, δημοκρατικό, πανελλήνιου χαρακτήρα συνδικάτο που υπήρχε στη χώρα. Τον πρώτο καιρό μετά τη χούντα, ακόμη και η ΓΣΕΕ είχε διορισμένη διοίκηση», σημειώνει ο Χρ. Παπουτσής. «Το καταστατικό της, που ρύθμιζε τα της λειτουργίας των φοιτητικών συλλόγων αλλά και του τριτοβάθμιου οργάνου, δεν επικυρώθηκε ποτέ από το πρωτοδικείο».
«Στις συνελεύσεις της Νομικής μπορούσες να δεις στα έδρανα της ΔΑΠ, που αποτελούσε μειοψηφική δύναμη τότε, τον Λ. Ζαγορίτη (γραμματέα της Ν.Δ. τώρα) και τον Γ. Βλάχο (υφυπουργό Ανάπτυξης), που ήταν μέλη του Κ.Σ. της ΕΦΕΕ, και σε δεύτερο πλάνο τον Ν. Δένδια, τον Γ. Καλαντζή και τον ίδιο τον Κ. Καραμανλή», θυμάται τώρα ο Στ. Τζουμάκας.
**Οι καταλήψεις του 1979, που ξεκίνησαν από ανεξάρτητες κινήσεις και στη συνέχεια υιοθετήθηκαν από την ΕΦΕΕ έφεραν την απόσυρση του νόμου 815. Ηταν, όμως, το κύκνειο άσμα του ενιαίου φοιτητικού κινήματος. Εκτοτε, οι νεολαίες των κομμάτων αντιμετώπισαν το πανεπιστήμιο ως δεξαμενή ψήφων και οι συνδικαλιστές των αμφιθεάτρων άρχισαν να γίνονται γραφειοκράτες της πολιτικής. Από το '80 και μετά η ΠΣΚ και η ΠΑΣΠ και αργότερα η ΔΑΠ δεν συμφώνησαν ποτέ στην εκλογή προεδρείου, με αποτέλεσμα ουσιαστικά τη διάλυση της ΕΦΕΕ...
Ορμητήριο μιας γενιάς
Τα πρώτα γραφεία της ΕΦΕΕ βρίσκονταν σε ένα νεοκλασικό της οθωνικής περιόδου, στη συμβολή των οδών Πανεπιστημίου και Κοραή. «Το κτίριο ανήκε παλιότερα στην οικογένεια Ράλλη και την εποχή εκείνη το διαχειριζόταν κάποια ελβετική εταιρεία», μας πληροφορεί ο Γ. Τζαννετάκος.
**Η επιλογή των γραφείων έγινε με κριτήριο τη θέση: Απέναντι από τα Προπύλαια, αφετηρία των φοιτητικών διαδηλώσεων, αλλά και λόγω χαμηλού ενοικίου, μιας και το οίκημα ήταν σχεδόν εγκαταλελειμμένο. Το μισθωτήριο υπεγράφη λίγες μέρες μετά την ίδρυση της ΕΦΕΕ, περί τα μέσα Μαΐου του 1963.
**Την Τετάρτη 22 του μήνα γίνεται η απόπειρα δολοφονίας του Λαμπράκη. Το Σάββατο 25 του μηνός, ενώ ο βουλευτής της αριστεράς ψυχορραγεί στο νοσοκομείο, η ΕΦΕΕ οργανώνει στα Προπύλαια διαδήλωση για την καταγγελία του παρακράτους, την οποία απαγορεύει ο αστυνομικός διευθυντής Κατσιγιώργης. «Εμείς φυσικά δεν πτοούμαστε. Προμηθευόμαστε μεγάφωνα και αποφασίζουμε να ταμπουρωθούμε στο κτίριο. Γνωρίζοντας ότι οι αστυνομικοί θα καταλάβουν το χώρο των Προπυλαίων, κατευθύνουμε τους διαδηλωτές μπροστά στα γραφεία», αναπολεί ο Κ. Βεργόπουλος.
**Ο Κατσιγιώργης επιχειρεί να διαλύσει βιαίως τη συγκέντρωση και τότε από τα παράθυρα των γραφείων ακούγονται συνθήματα που καταγγέλλουν παρακράτος και αστυνομικούς.
«Η ασφάλεια δεν είχε ακόμη πληροφορηθεί την ύπαρξη των γραφείων κι έτσι αιφνιδιάστηκαν», υπογραμμίζει ο Γ. Τζαννετάκος. «Δημιουργήθηκε μια πρωτοφανής κατάσταση, με τα μεγάφωνα να εκπέμπουν στη διαπασών και στο πεζοδρόμιο τους διαδηλωτές να συγκρούονται με την αστυνομία».
**Η αντίδραση της τελευταίας ήταν λυσσαλέα: Με πυροσβεστικά τσεκούρια παραβιάζει τις πόρτες, συλλαμβάνει όσους βρίσκονται στο κτίριο και τους οδηγεί στην οδό Μπουμπουλίνας. Επειτα από μερικούς μήνες γίνεται αγωγή εξώσεως στην... ΕΦΕΕ επειδή αδυνατεί να πληρώσει το νοίκι του κτιρίου.
**Παιχνίδι της ιστορίας: Δεκαετίες μετά, το οίκημα αγοράζεται από την οικογένεια Αγγελοπούλου. Το νεοκλασικό, ευτυχώς, αναπαλαιώνεται και ακριβώς πίσω του κτίζεται ένα γυάλινο κτίριο που σήμερα είναι έδρα του επιχειρηματικού ομίλου του Θ. Αγγελόπουλου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου